LDK-ja nuk e fitoi Prishtinën, thjesht nuk e humbi atë

Ka zgjedhje që prodhojnë fitore. Ka zgjedhje që prodhojnë mandate. Dhe pastaj ka zgjedhje si ato të Prishtinës, ku rezultati nuk është i njëjtë me narrativën. E vërteta e thjeshtë, e zhveshur nga euforia dhe nga zhgënjimi, është kjo: në kryeqytet Lidhja Demokratike e Kosovës nuk e fitoi Prishtinën, thjesht nuk e humbi atë. Përparim Rama, kryetar në detyrë, doli përsëri para Hajrulla Çekut në balotazh, me një diferencë të ngushtë që mbahet gjallë më shumë nga inerci elektorale sesa nga një valë e re entuziazmi për LDK‑në. Rezultati pas mbylljes së kutive e konfirmoi mandatin e dytë për Ramën, por pa e kthyer atë në një votë plebishitare për qeverisjen e tij.

LDK-ja i mbajti Prishtinën, Pejën, Vitinë, Dragashin dhe Junikun në balotazh, duke u bashkuar me fitoret nga raundi i parë në Istog e Lipjan. LVV-ja përveç bastioneve mori Fushë‑Kosovën dhe Obiliqin. PDK-ja rrëmbeu Prizrenin e Vushtrrinë. Lista Serbe ndërkaq si zakonisht dominoi komunat me shumicë serbe. Asnjëra prej partive shqiptare nuk doli “hegjemone” nga kjo garë.

Nëse shohim rezultatin siç është, thjesht si numra, Prishtina na flet ndryshe.

Së pari, kjo nuk ishte një fitore klasike e LDK‑së. Ishte përsëritje e një modeli të 2021‑shit. Një balotazh i ngushtë, i fituar në buzë të thikës, ku kandidati i LDK‑së e mposhti kandidatin e LVV‑së me një diferencë të vogël që të detyron të flasësh jo për “frymën e qytetit”, por për mikrogjeografinë e votës, për disiplinën e rrjeteve, për kohezionin e bërthamave familjare dhe për përçapjet e fundit të fushatës derë më derë. Edhe më 2021, Rama e fitoi kryeqytetin po ashtu ngushtë kundër Arben Vitisë. Historia duket se po rimodelohet me aktorë të rinj, por me skenarin e njëjtë. Një LDK që fiton në Prishtinë, kur LVV-ja dështon ta mbyllë lojën.

Së dyti, Prishtina nuk u përfshi nga një valë e madhe shprese, por u formësua nga kalkulime të ftohta dhe nga hendeku mes pritjeve të qytetarëve dhe ofertës së dy kampeve. LVV-ja hyri me një kandidat “ministerial”  Hajrulla Çeku, i cili, duke ardhur nga Ministria e Kulturës dhe nga një raport i trazuar me projektet e Komunës së Prishtinës, mbante me vete një dosje të debatuar me pezullime dhe ndërprerje projektesh të Ramës nën pretendime ligjore. Fushata e tij u lexua nga një pjesë e elektoratit si rikthim i konfliktit qeveri‑komunë në formën e personifikuar dhe jo si ofertë urbane e re. Rama, nga ana e vet, e shiti garën si duel mes “bashkëpunimit” dhe “bllokadës”, mes “punëve të nisura” dhe “ndalesave”,  duke i kthyer bllokimet e katër vjetëve në kapital moral për një mandat tjetër. Kjo narrativë e mbajti në lojë, por nuk e ktheu në triumf.  

Së treti, përbërja e Asamblesë Komunale dhe natyra e brishtë e koalicioneve do të kenë më shumë peshë sesa vetë rezultati i balotazhit. Prishtina nuk ka një shumicë të pastër: LDK-ja kryeson, ndërsa LVV-ja dhe PDK-ja janë shumë pranë njëra‑tjetrës dhe partitë më të vogla mund të luajnë rol vendimtar në miratimin e buxhetit dhe planeve urbanistike. Kjo nuk është thjesht matematikë. Është politika e përditshme që vendos nëse një mandat i dytë është realisht qeverisje apo stacion i radhës i bllokadës. Vetë kronologjia e mandatit të parë,  prishje koalicioni me PDK-në në 2024, për plasjen e një krize mbi shkëmbime pronash ndër lagje, pastaj lidhje e re me AAK-në që gjithsesi e pati të vështirë votimin e buxheteve dhe vendimeve kyç është leksioni më i mirë për Ramën se Prishtina nuk qeveriset me matematika që duken mirë vetëm në ditën e betimit.

Pra, çfarë na thonë zgjedhjet lokale për kryeqytetin në mënyrë më strukturore?

Prishtina ka hyrë në një cikël balotazhesh të ngushta mes dy profileve politike: nga njëra anë, teknokracia urbane e qendrës liberale që përfaqëson LDK‑në dhe, nga ana tjetër, mobilizimi politik me ngjyrim moral që karakterizon LVV‑në. Përballja Rama - Vitia në vitin 2021 e krijoi këtë model, i cili duket se po përsëritet. Në 2025, Rama - Çeku e riforcoi.

LVV-ja zakonisht hyn në garë me energjinë e ndryshimit, por ngurron të kalojë pragun e 50% kur përballet me kërkesat konkrete të qytetit: transport publik funksional, planifikim urban, mbikalime, kanalizime, hapësira publike dhe gjelbërim të qëndrueshëm.

LDK-ja nuk e frymëzon qytetin me ide të mëdha, por ia jep një ndjenjë sigurie. LVV-ja e provokon qytetin me vizion, por shpesh e tremb me mënyrën si e artikulon pushtetin. Votuesi i heshtur i Prishtinës, ai që del në balotazh dhe vendos vetëm për një nuancë më shumë stabilitet, është ai që zakonisht i jep mbështetje LDK‑së. Jo nga entuziazmi, por nga dyshimi se alternativa mund të jetë më e pasigurt.

Me një dalje të ulët, mbulojnë terrenin strukturat e forta, rrjetet familjare, rrethet e lagjeve të vjetra, punonjësit e administratës lokale, komunitetet me “kujtesë” votimi. Teksa kryeqyteti ka një brez të ri në periferi, banorë të ardhur, qiramarrës, të preokupuar me kredinë dhe trafikun, ata nuk u futën në kabinë. As prirja e përgjithshme në rang vendi nuk e hodhi poshtë këtë. Zgjedhjet e balotazhit favorizuan kampin që kontrollon më mirë “disiplinën e daljes” dhe jo domosdo kampin me “energjinë e ndryshimit”.

Këto ishin zgjedhjet ku simbolika kombëtare nuk e përmbysi pragmatizmin lokal. Po, narrativa e përgjithshme në vend ishte për “testin e LVV‑së” pas një cikli të tensionuar me partnerët ndërkombëtarë dhe me opozitën. Po, partitë u përpoqën t’i japin dimension plebishitar garës në qytetet kyç. Por në fund të ditës, Prishtina votoi për “kë të rregullojë linjat e autobusëve dhe rrugët A e B”, për “kë mbyll buxhetin pa drama”, për “kë i çon projektet nga tenderi te gërshërët”. Kur partitë e veshin qytetin me flamuj kombëtarë, kryeqyteti ua kthen postulatin me kërkesën e tij të vjetër: mos e bëni trofe, bëjeni shërbim. Ky është shpjegimi pse Hajrulla Çeku, me gjithë profilin e lartë qendror nuk arriti ta kalonte pragun e përfaqësimit urban, ndërsa Rama, me gjithë entuziazmin modest, nuk u rrëzua.

Por përtej Prishtinës si “trofe”, zgjedhjet lokale dhanë disa shenja paralajmëruese.

Së pari, përplasjet e vazhdueshme mes Qeverisë dhe Komunës kanë qenë një “dhuratë e përsëritur” për LDK‑në, e cila ka ditur ta shfrytëzojë politikisht këtë tension. Në mesin e votuesve të pakënaqur me Ramën, shumë nuk e panë veten te LVV-ja. Një pjesë e vogël u orientua drejt kandidatëve alternativë, ndërsa të tjerët zgjodhën të mos dilnin fare në votime. Balotazhi, si rregull, ndëshkon shpërndarjen e votës dhe shpërblen përqendrimin. Ai favorizon ata që kanë strukturë të organizuar, jo domosdo ata që mbështeten në valë entuziazmi.

Së dyti, përbërja e Asamblesë Komunale pa një shumicë të qartë i detyron të gjitha partitë të mësojnë artin e kompromisit dhe të qeverisjes transparente. Kur nuk ka shumicë të vetme, nuk ka as strehë për justifikime politike. Çdo buxhet do të ketë emër konkret, çdo plan urbanistik do të ketë nënshkrim të identifikueshëm dhe çdo projekt madhor do të kërkojë koalicion të hapur me nënshkrues të qartë. LDK-ja mund të mos e ketë fituar Prishtinën me entuziazëm të gjerë, por tani është e detyruar ta qeverisë me llogari të ftohta: sa vota ka, cilat aleanca i mbështesin, cilat premtime mund të realizohen dhe cilat mbeten vetëm në fletushka fushate. Prishtina nuk kërkon më premtime. Qyteti pret zgjidhje të prekshme dhe veprime të matshme.

Së treti, sinjali që vjen nga zgjedhjet lokale në nivel kombëtar është i përzier. Nëse lexojmë tabelën e komunave me gjakftohtësi, kuptojmë se opozita nuk është e thyer, por as në marshim të sigurt drejt fitores. LVV-ja nuk është e rrëzuar, por as në ngritje plebishitare. PDK-ja ka rikthyer forcën në disa qendra, por nuk ka arritur dominim. Në këtë mozaik politik, Prishtina përfaqëson një “status quo” të lëvizshme. Një kryeqytet që nuk i përket askujt përfundimisht, por që mund të të rrëzojë nëse e trajton si të garantuar dhe mund të të mbajë gjallë nëse i përgjigjesh me punë të matur dhe të qëndrueshme.

Nëse LDK-ja synon ta kthejë këtë “moshumbje” në fitore të vërtetë, duhet të heqë dorë nga retorika dhe të përvjelë mëngët. Një mandat i dytë në Prishtinë nuk durohet dot me ritmin e një “përpjekjeje të parë”. Prishtina nuk fal diletantizmin kur ke pasur timonin katër vjet. Në një qytet të lodhur nga konfliktet Qeveri‑Komunë duhet të kalojë në “bashkëpunim mbi konfrontim” si slogan që duhet provuar çdo ditë.

Nga ana tjetër, LVV duhet të bëjë disa llogari të thella. Së pari, marrëdhënia me qytetin nuk mund të ndërtohet vetëm mbi moral politik dhe narrativën e përhershme të “bllokimit nga të tjerët”. Kryeqyteti kërkon qeverisje konkrete: një tabelë të qartë të shërbimeve, një kalendar të investimeve dhe një hartë të detajuar të ndërhyrjeve në zonat problematike. Së dyti, fakti që një kandidat ka qenë ministër nuk mjafton si garanci për qeverisje urbane. Drejtimi i një qyteti kërkon aftësi praktike, menaxhim të përditshëm dhe zgjidhje logjistike, jo vetëm kredenciale politike apo profil publik.

Ndërkaq për PDK‑në leksioni është i dyfishtë: Prishtina nuk fitohet thjesht me një kandidaturë të gjetur mirë dhe me energji fushate. Nevojitet infrastrukturë qytetare dhe një ofertë që i flet publikut të ndarë mes sigurisë konservatore të LDK‑së dhe entuziazmit aktivist të LVV‑së. Kjo është arsyeja pse PDK-ja shkëlqen në disa qendra si Prizreni ose Vushtrria, por s’ia del ta përkthejë automatikisht këtë kapital në kryeqytet.

Së fundi, për publikun dhe analistët, ideja se “LDK-ja e fitoi Prishtinën” tingëllon joshëse, sepse është e thjeshtë për t’u përtypur. Por e vërteta është më e ndërlikuar. LDK-ja nuk e fitoi Prishtinën. Thjesht nuk e humbi. Mandati i dytë i Përparim Ramës është një “kredi” e kufizuar për punë të lëna përgjysmë, jo një shpërblim për katër vjet retorikë. Tani Prishtina ka nevojë për një klimë të qetësuar nga konfliktet e kota mes Qeverisë dhe Komunës dhe për një kalendar të qartë e të matshëm të punëve urbane. Çdo gjë tjetër do të ishte rikthim te skenari i mandatit të parë: dramë, ngërç institucional dhe pastaj lutje për një shans të tretë. Por kryeqyteti e ka dhënë tashmë shansin e dytë. Të tretin nuk e jep lehtë. Pyetja tani është: a do të dijë LDK-ja të hyjë pa zhurmë dhe të punojë me përkushtim? A do të dijë LVV-ja të riformulojë veten si një alternativë urbane, pa rënë në kurthin e arrogancës? A do të dijë PDK-ja të flasë gjuhën e qytetit, përtej retorikës së fitores në zonat e veta tradicionale? Këto përgjigje nuk do t’i japë fjalimi i natës së balotazhit, por bilanci i ditës së 365‑të të mandatit të ri.

Deri atëherë, le ta lexojmë me maturi rezultatin. Nuk kemi parë një festë fitoreje, por një frymëmarrje lehtësimi nga LDK‑ja dhe një reflektim zhgënjimi nga LVV‑ja. Prishtina mbetet një arenë e hapur politike, ku fitorja nuk shpallet me fishekzjarrë, por me punë të kryer. Këtë herë LDK-ja nuk e fitoi kryeqytetin me vrull, por thjesht nuk e humbi. Mandati që mori është një mundësi, jo një shpërblim. Tani gjithçka varet nga ajo që do të bëjë në praktikë, jo nga ajo që tha se do të bënte në fushatë.