Wolfgang Petritsch në Pikë me Veton Surroin

Surroi: Kosova duhet të jetë pjesë e një hapësire të përbashkët sigurie evropiane

Në një bashkëbisedim në podcastin PIKË me diplomatin austriak Wolfgang Petritsch, publicisti Veton Surroi ka thënë se Ballkani Perëndimor duhet të mendohet si pjesë e një hapësire të përbashkët sigurie evropiane, që shtrihet nga Britania e Madhe deri në Ukrainë dhe Turqi.

Duke iu përgjigjur një pyetjeje hipotetike të Petritschit — se çfarë do të bënte nëse do të ishte kryeministër i Kosovës në një botë me SHBA-në në tërheqje dhe me fuqi në ndryshim — Surroi theksoi nevojën për një qasje shumëpalëshe dhe strategjike.

“Administratat amerikane vijnë e shkojnë, por SHBA-ja nuk do të mund të izolohet. Do të kërkohet një ekuilibër i ri global dhe SHBA-ja do të jetë pjesë e tij,” u shpreh Surroi.

Ai theksoi rëndësinë e vazhdimit të marrëdhënieve me SHBA-në, por edhe të ndërtimit të një sistemi të përbashkët evropian të sigurisë, ku Kosova dhe rajoni të mos jetojnë më me frikën e konflikteve.

Surroi theksoi se “paqja duhet të shihet si përpjekje e përbashkët”, duke shtuar se vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të kontribuojnë aktivisht në ndërtimin e kësaj hapësire të sigurisë.

Ai paralajmëroi se nuk ka më kohë për eksperimentime të ngadalta dhe se krizat globale, nga Putini te Trumpi, kanë dhënë sinjalin që kontinentit evropian i duhet një zgjim strategjik.

Surroi: Kosova dhe Serbia duhet ta pranojnë mendërisht se lufta ka mbaruar

Publicisti Veton Surroi ka thënë se paqja e vërtetë ndërmjet Kosovës dhe Serbisë nuk mund të arrihet pa një pranim të ndershëm dhe të thellë se luftërat kanë përfunduar.

Në një bashkëbisedim në podcastin PIKË me diplomatin austriak Ëolfgang Petritsch, Surroi u shpreh se si Kosova ashtu edhe Serbia, por edhe vendet si Bosnja, duhet të hyjnë në një fazë të re historike, ku paqja nuk shihet më si vazhdim i luftës me mjete të tjera, por si një projekt i përbashkët i marrëdhënieve normale.

“Realiteti është se pajtimi franko-gjerman ndodhi sepse të dyja vendet pranuan se luftërat kishin përfunduar. E njëjta gjë duhet të ndodhë edhe në Ballkan — një pranim se qëllimet e luftërave dhe ideologjitë që nxisin urrejtjen nuk mund të sjellin zgjidhje”, ka thënë Surroi.

Petritsch, duke kujtuar rastin e pajtimit franko-gjerman dhe shembuj të tjerë historikë si vizita e Sadatit në Izrael apo përpjekjet e Zoran Gjingjiqit, theksoi rëndësinë e veprimeve të guximshme nga liderët politikë. Ai e pyeti Surroin nëse do të ishte i gatshëm të merrte një hap të tillë, nëse do të ishte në krye të Kosovës. Surroi u përgjigj se një hap i tillë kërkon guxim dhe realizëm, por mbi të gjitha një transformim të mënyrës së të menduarit.

“Udhëheqësit tanë duhet të tregojnë se e kuptojnë këtë realitet të ri. Në pesë vitet e ardhshme, duhet të ndodhë ky ndryshim: një pranim i përbashkët se luftërat kanë marrë fund dhe nuk ka rrugë kthimi pas”, ka deklaruar ai.

Petritsch: Ideja për ndarjen e Kosovës ka qenë e Beogradit

Në një bisedë në podcastin PIKË me publicistin Veton Surroi, diplomati austriak Wolfgang Petritsch deklaroi se ideja për ndarjen e Kosovës ka qenë fillimisht propozim nga Beogradi, ndërsa ish-presidenti i Kosovës Hashim Thaçi dhe përfaqësuesja e atëhershme e BE-së, Federica Mogherini, ishin të hapur ndaj saj.

Petritsch, një nga figurat kyçe ndërkombëtare në proceset politike të Ballkanit pas luftërave, ka thënë se përfshirja e tij në këtë debat ishte për të kuptuar më mirë se çfarë mund të arrihej përmes dialogut.

“Ishte hera e parë që dy liderë ballkanikë flisnin për kufijtë në mënyrë paqësore. Nuk besoja se ndarja do të ndodhte, por shpresa ime ishte që përmes këtij diskutimi të gjenin një rrugë tjetër zgjidhjeje,” u shpreh Petritsch. Ai theksoi se qëndrimi i tij nuk nënkuptonte përkrahje për ndarjen, por për përpjekje kreative dhe jashtë kornizave për të arritur marrëveshje paqësore.

Petritsch tregoi se në atë kohë kishte sugjeruar organizimin e një takimi mes Thaçit dhe Vuçiqit në forumin e Alpbachut në Austri, ku ata për herë të parë ndanë të njëjtën skenë. Ai mohoi që të ishin shtruar ndonjëherë harta në tavolinë, por vërejti se pritshmëritë e Beogradit për territor kishin qenë joreale.

“Serbët mendonin se mund të merrnin shumë më tepër sesa do të jepnin. Kjo nuk funksionon,” shtoi ai.

Sipas tij, përfundimisht, ideja e ndarjes kaloi edhe në qarqet amerikane, por nuk prodhoi rezultat konkret.

“Nëse Beogradi dhe Prishtina do të arrinin një marrëveshje për ndarje, kjo do të nënkuptonte njohje de facto të Kosovës nga Serbia, sepse nuk mund të ketë traktat ndërkombëtar pa njohje të ndërsjellë,” i shpreh Petritsch.

Duke reflektuar më tej, ai theksoi rëndësinë e të menduarit ndryshe në politikë: “Edhe nëse nuk ka ndarje, pse të mos krijohen sipërmarrje të përbashkëta përtej kufirit? Kjo është ajo që politika duhet të bëjë — të kërkojë zgjidhje, jo të ngurtësohet në qëndrime.”

Petritsch: Integrimi i Ballkanit Perëndimor është domosdoshmëri gjeopolitike

Në episodin e ri të podcastit PIKË, diplomati austriak Wolfgang Petritsch ka thënë se integrimi i Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian është bërë tashmë domosdoshmëri gjeopolitike për Perëndimin, në mënyrë që të parandalohet ndikimi rus dhe ai i aktorëve të tjerë të jashtëm në rajon.

Gjatë bashkëbisedimit me publicistin Veton Surroi, Petritsch u shpreh se megjithë rëndësinë strategjike të rajonit, mungon vullneti politik real në Bruksel për ta çuar përpara këtë proces.

“Integrimi në BE është pjesë thelbësore e stabilitetit të rajonit. Por më e rëndësishmja tani është të eliminohet ndikimi i jashtëm, veçanërisht ai keqdashës nga Rusia. E kemi edhe Kinën, Turqinë, shtetet e Gjirit… kjo nuk është domosdoshmërisht negative, por duhet të menaxhohet,” ka thënë Petritsch.

Ai shtoi se Ballkani Perëndimor duhet vendosur mbi një “platformë të qëndrueshme”, që për të është Bashkimi Evropian, por paralajmëroi se aktualisht nga Brukseli mungojnë hapat konkretë për të avancuar këtë qëllim.

Publicisti Surroi theksoi se, për Perëndimin, Ballkani Perëndimor është kthyer në një përparësi gjeopolitike, sidomos në dritën e kërcënimeve të jashtme, por ngriti pyetjen nëse mekanizmat e tanishëm janë të mjaftueshëm për të prodhuar rezultate të reja. Petritsch iu përgjigj se nëse përdoren të njëjtat mjete, rezultati do të mbetet i njëjtë.

Petritsch: Marrëveshjet në Kosovë e Bosnje ndalen dhunën, por nuk përfunduan konfliktet

Në një bashkëbisedim në podcastin PIKË me publicistin Veton Surroi, diplomati austriak Wolfgang Petritsch ka thënë se Bosnja dhe Kosova janë ende konflikte të papërfunduara, edhe pas tri dekadash nga përfundimi i luftërave në ish-Jugosllavi.

Petritsch, që ishe edhe ndërmjetës i BE-së në Rambuje, theksoi se Marrëveshja e Daytonit, e arritur më 1995, ishte një arritje historike në ndaljen e luftës në Bosnje, por që ajo nuk kishte për qëllim dhe nuk mund të ndërtonte një shtet funksional.

“Mosfunksionaliteti i shtetit të Bosnjës ishte tashmë i integruar në marrëveshjet e paqes”, ka thënë Petritsch, duke shtuar se ndarja etnike që e karakterizon Bosnjen është një nga arsyet kryesore të bllokadës së vazhdueshme institucionale.

Nga ana tjetër, publicisti Veton Surroi ngriti pyetjen pse edhe Kosova, edhe Bosnja, ende nuk kanë arritur normalizim apo funksionalitet të plotë, pavarësisht udhëheqjes unipolare të SHBA-së në atë kohë dhe kapaciteteve politike e ushtarake që kishte Perëndimi për të zgjidhur konfliktet.

Petritsch u pajtua se ndërhyrja e fuqishme amerikane në vitet ‘90 mundësoi përparim të konsiderueshëm, por sipas tij, realiteti i pasluftës në këto vende pasqyron kufizimet e marrëveshjeve që ishin fokusuar më shumë në ndaljen e dhunës sesa në ndërtimin e paqes së qëndrueshme dhe institucioneve funksionale. Ai theksoi se Marrëveshja e Daytonit duhej të shihej si platformë fillestare dhe jo si zgjidhje përfundimtare për Bosnje-Hercegovinën.