Lëvizja që spiunon rusët në Krime

Atesh u shfaq si rrjet pas pushtimit rus në vitin 2022 dhe nuk është organizata e vetme e rezistencës në zonat e pushtuara. Ajo pretendon të jetë lëvizje bazë që është rritur nga një grup i vogël që tani numëron “mijëra”.

Burri me nofkën “Agjenti Një”, shkrep fotografi teksa shtrihet në disa shkurre. Thotë se është pjesë e grupit “Atesh” – fjalë që në gjuhën tatare të Krimesë do të thotë “Zjarr”.

Nëpërmjet aplikacionit të mesazheve rrëfen për jetën e tij sekrete: spiunimi i forcave ruse në Krimenë e pushtuar.

“Ndoshta për dy javë, e planifikova në kokën time se si dhe çfarë do të bëj”, thotë ai. “Planifikova rrugën, rezervat dhe çfarë do të thosha nëse do të më vërenin”.

“Agjenti Një është i gjithanshëm. Shkrep fotografi nga kënde të shumta.

Por është punë e rrezikshme - potencialisht vdekjeprurëse. Në një rast, pak çaste pasi hetoi një vend, vuri re një grup ushtarakësh rusë.

“[Ai] ishte moment i tmerrshëm”, thotë ai. “Unë arrita të përkulem [nga një] makinë dhe pretendova se kisha probleme me timonin”. “Për mrekulli, ata thjesht nuk folën me mua”.

Atesh thotë se mbledh informacion mbi lëvizjet ushtarake ruse - kryesisht në Krime, por edhe në zona të tjera të pushtuara dhe madje edhe brenda vetë Rusisë.

Operatorët thonë se informacioni i tyre ka ndihmuar sulmet e profilit të lartë ukrainas në Krime, të tilla si bombardimet e anijeve dhe nëndetëseve ruse - Minsk dhe Rostov-on-Don - dhe sulmin në selinë e flotës ruse të Detit të Zi në shtator 2023.

Së fundmi, Atesh ka njoftuar se kishte kryer punë zbulimi këtë javë pas sulmit ukrainas në stacionin e radarëve në Yevpatoria.

Blogerët ushtarakë në Rusi e hedhin poshtë rrjetin si shpikje në internet të inteligjencës ukrainase, e krijuar për të mbivlerësuar nivelet e rezistencës.

Megjithatë, mediat ruse raportojnë gjithashtu se Atesh është organizatë terroriste, e ndaluar nga Kremlini.

“Krimeasit nuk janë zombie”

Nëpërmjet aplikacioneve të mesazheve dhe një menaxheri për grupin, BBC ka folur me pesë burra që thonë se janë agjentë aktivë të Ateshit – duke përfshirë një që thotë se aktualisht punon për ushtrinë ruse.

Ndërsa llogaritë e tyre nuk mund të verifikohen në mënyrë të pavarur, një burim i lartë brenda shërbimeve të mbrojtjes dhe inteligjencës të Ukrainës i ka thënë BBC-së se dëshmitë janë të besueshme.

Agjentët thonë se janë të gatshëm të flasin sepse duan të tregojnë se ekziston lëvizja aktive e rezistencës.

“Krimeasit nuk janë të gjithë zombie dhe [janë] gati të rezistojnë edhe në kushtet e censurës totale”, thotë Agjenti Një.

Ushtari rus me të cilin foli BBC - Agjenti Pesë - e di se jeta e tij e dyfishtë është e rrezikshme.

“Rreziku është shumë i madh - askush nuk dëshiron të shkojë në burg”. Ata që kapen përballen me akuza për tradhti dhe dënime të gjata me burg.

“Gjithçka duhet trajtuar me kujdes dhe me kokën tuaj. Gabimet në aktivitete të tilla janë thjesht të papranueshme”, thotë ai.

Rusia aneksoi Gadishullin e Krimesë në mars 2014. Rusët etnikë tani përbëjnë shumicën e popullsisë, por atje jetojnë edhe pakica të konsiderueshme ukrainase dhe tatare.

BBC kontaktoi drejtpërdrejt Ateshin dhe foli me një menaxher me bazë në Ukrainë. Burrat nuk do të zbulojnë identitetin e tyre për shkak të rrezikut nga arrestimi.

“Shërbimet speciale ruse po përpiqen vazhdimisht të identifikojnë partizanët”, thotë Agjenti Dy. Punën që bën ia fsheh edhe familjes më të ngushtë.

Këta njerëz thonë se filluan të kryejnë punë zbulimi për shkak të kundërshtimit të tyre ndaj veprimeve të Moskës.

Ata thonë se sigurojnë informacione për mbrojtjen ajrore, depot, bazat ushtarake dhe lëvizjet e ushtarëve, ndonjëherë duke vënë në rrezik gjithçka.

Agjenti Dy thotë se nuk është paguar për punën e tij, por atij i kthehen shpenzimet e tij, si karburanti.

Kontakti ynë kryesor, menaxheri, nuk ka komentuar se si financohet grupi, përveçse se shtoi se ka “disa” burime të ardhurash.

Një organ tjetër - Qendra Kombëtare e Rezistencës, e cila vepron nën Forcat e Operacionit Special të Ukrainës - financohet hapur nga qeveria dhe punon me Atesh.

Ai këmbëngul se Atesh nuk është konstrukt propagandistik dhe se inteligjenca ka vlerë të lartë.

“Një sulm me raketa me Storm Shadow apo Himars është gjë shumë e shtrenjtë”, thotë zëdhënësi i saj, i cili mban maskë dhe me pseudonimin “Ostap”. “Ne nuk mund ta lejojmë veten të përdorim municion për kot siç bëjnë rusët. Ne duhet të verifikojmë informacionin që po marrim”.

Agjenti Dy përshkruan ngasjen për më shumë se 100 kilometra për të vëzhguar një vend ushtarak. Ai eci “për një kohë të gjatë”, para se të arrinte të gjente një vrimë në gardh. Ai u shtrydh nëpër të, për të mbledhur foto dhe informacione për automjetet ushtarake.

“Është emocionuese”, thotë ai. Adrenalina rritet jashtëzakonisht fuqishëm në momente të tilla.

Në ditët që pasuan, ai dëgjoi se kishte pasur grevë të suksesshme në atë zonë. “Ky është momenti për të cilin jam më shumë krenar”, thotë ai.

Largimi i Rusisë nga Deti i Zi

Sulmet e mëdha ndaj objektivave ushtarake ruse në Krime shihen nga Kievi si pjesë kyçe e kundërofensivës që ka ngecur diku tjetër, veçanërisht në vijën e frontit.

Gadishulli është i rëndësisë së lartë strategjike pasi në thelb është “aeroplanmbajtëse që nuk fundoset”, thotë kapiteni i marinës ukrainase në pension Andriy Ryzhenko.

I vendosur në Krime para aneksimit dhe tani në Kiev, ai thotë se gadishulli përdoret nga Rusia për të “projektuar planet” nga Deti i Zi drejt Mesdheut dhe Atlantikut.

Kjo ka detyruar Ukrainën të krijojë rrugë të re detare për anijet me grurë që të largohen nga gadishulli, pasi Rusia u tërhoq nga marrëveshja për eksportimin e drithërave.

Megjithatë, imazhet satelitore tregojnë se sulmet e Ukrainës kanë bërë që Rusia të largojë asetet nga Sevastopoli i pushtuar dhe në portin rus të Novorossiysk.

Për Ateshin, kërcënimi i infiltrimit nga operativët pro-rusë është shumë real, në një botë të errët agjentësh dhe agjentësh të dyfishtë.

“Ne përpiqemi të mos zbulojmë planet strategjike për agjentët që rrezikohen të merren nga FSB-ja”, thotë menaxheri, duke iu referuar Shërbimit Federal të Sigurisë të Rusisë. “Një person di vetëm atë që duhet të dijë”.

Një agjent i tretë thotë se “filmimi i ushtrisë së një vendi që është në luftë është vetëvrasje”, por rreziku është i arsyetuar për shkak të “luftës kriminale” të Rusisë.

“Nëse më kapin, atëherë do të përballem me bodrumet e FSB-së dhe [akuzat se jam] ‘tradhtar’ i Atdheut”. Por, me rrezikun, vjen edhe mundësia e shpërblimit.

“Ne shpesh shohim frytet e punës sonë”, thotë Agjenti Katër. “Kur të goditen [vendet] ushtarake ruse, në mënyrë që të mbetet vetëm hiri”.

Ndonjëherë është vetëm një foto e shpejtë ose dy. Ndonjëherë Agjenti Katër vëzhgon zona për periudhë më të gjatë.

“Për të zbuluar të gjitha rrugët e patrullave, zbuloni se ku janë të gjitha daljet dhe hyrjet, çfarë pajisje ka në territor, apo çfarë saktësisht ruhet në objekt”.

Secili burrë thotë se punon i vetëm, duke kontaktuar vetëm një “kurator” të cilit i transmetohet informacioni.

Atesh u shfaq si rrjet pas pushtimit rus në vitin 2022 dhe nuk është organizata e vetme e rezistencës në zonat e pushtuara. Ajo pretendon të jetë lëvizje bazë që është rritur nga një grup i vogël që tani numëron “mijëra”.

Një “betim” i postuar në aplikacionin e mesazheve Telegram në shtator 2022 thoshte: “Betohem për gjakun dhe shpirtin tim” se do t'i jem besnik lëvizjes Atesh dhe “do të luftoj për shtetin ukrainas”.

Raportohet se ka lidhje të forta me popullsinë turqisht-folëse të gadishullit tatar të Krimesë - megjithëse përfaqësuesit e atij komuniteti kanë thënë se nuk e themeluan Ateshin.

Grupi poston rregullisht për punën në Telegram, madje duke publikuar edhe fotografi.

Ndërsa lëvizja kryesisht duket se ofron informacion logjistik, aktivistët partizanë gjithashtu pretendojnë se kanë kryer sulme të dhunshme - të tilla si vrasja e 30 ushtarëve rusë në një spital ushtarak dhe sulmin me makinën-bombë në Khersonin pushtuar nga Rusia.

Drejtuesi pranon se këtë e bëjnë me qëllim që të rekrutojnë më shumë agjentë dhe të nervozojnë rusët. Por të gjithë ata për të cilët foli BBC-ja thonë se prioriteti i tyre është t'i jepet fund pushtimit rus dhe pushtimit të tokës ukrainase.

Agjenti Një thotë se, në Krime, ata jetojnë në “kushte të tmerrshme” propagande dhe kontrolli.

“Por unë jam absolutisht i sigurt se ne po e afrojmë gradualisht çlirimin tonë të Krimesë”.