Trumpi miraton planet për ta goditur Iranin, s’merr vendim përfundimtar për sulm

Nga çka frikësohet më së shumti Rusia shkaku i konfliktit Iran – Izrael?

Në fillim të këtij viti, presidenti rus Vladimir Putin dhe ai iranian Masoud Pezeshkian, nënshkruan marrëveshjen për partneritet strategjik

Kur Izraeli nisi operacionin “Luani i Zgjuar”, zyrtarët në Rusi e përshkruan përshkallëzimin e situatës në Lindjen e Mesme si “alarmante” dhe “të rrezikshme”, shkruan BBC.

Megjithatë, mediat ruse fillimisht u përpoqën ta shfaqnin situatën edhe si një mundësi me përfitime të mundshme për Moskën. Mes përfitimeve të përmendura ishin rritja e çmimeve globale të naftës, që mund të mbushë arkën e Kremlinit; Shpërqendrimi i vëmendjes ndërkombëtare nga lufta në Ukrainë – gazeta Moskovsky Komsomolets shkruante në ballinë: “Kievi është harruar” dhe nëse pranohet oferta e Rusisë për të ndërmjetësuar në konflikt, Moska do të paraqitej si aktor kyç në Lindjen e Mesme dhe si “paqebërës”, pavarësisht agresionit të saj në Ukrainë.

Por sa më gjatë që zgjat ndërhyrja ushtarake e Izraelit, aq më shumë rritet vetëdijësimi se Rusia ka shumë për të humbur nga zhvillimet aktuale.

“Përshkallëzimi i konfliktit mbart rreziqe serioze dhe kosto të mundshme për Moskën. Fakti mbetet që Rusia nuk arriti ta parandalojë një goditje masive të Izraelit ndaj një shteti me të cilin pesë muaj më parë [ajo] nënshkroi partneritet strategjik gjithëpërfshirës”, shkroi analisti politik rus Andrei Kortunov në të përditshmen “Kommersant” të hënën.

Ai shtoi se është e qartë që Moska nuk është e gatshme të shkojë përtej deklaratave politike që dënojnë Izraelin, dhe nuk është e përgatitur t’i ofrojë Iranit ndihmë ushtarake.

Partneriteti strategjik i nënshkruar në fillim të këtij viti nga Vladimir Putin dhe presidenti iranian Masoud Pezeshkian nuk është aleancë ushtarake dhe nuk e detyron Rusinë të mbrojë Iranin në rast sulmi.

Megjithatë, në atë kohë Moska e vlerësoi lart marrëveshjen.

Ministri i Jashtëm rus, Sergei Lavrov, deklaroi për Ria Novosti se ajo i kushtonte “vëmendje të veçantë forcimit të bashkëpunimit në interes të paqes dhe sigurisë në nivel rajonal dhe global, si dhe dëshirës së përbashkët të Moskës dhe Teheranit për bashkëpunim më të ngushtë në çështjet e sigurisë dhe mbrojtjes”.

Në gjashtë muajt e fundit, Moskës i ka rënë tashmë aleati i rëndësishëm në rajon – Bashar al-Assadi.

Pas rrëzimit të liderit sirian në dhjetor të kaluar, ai u strehua në Rusi.

Tani, mundësia e një ndryshimi regjimi në Iran dhe rreziku për të humbur edhe këtë partner strategjik përbëjnë shqetësim serioz për Kremlinin.

“Në politikën globale po ndodhin ndryshime masive në kohë reale, të cilat do të ndikojnë drejtpërdrejt ose tërthorazi në jetën në vendin tonë”, shkroi gazeta ruse “Moskovsky Komsomolets”.

Ndërkohë, presidenti rus Vladimir Putin këtë javë do ta kalojë në Shën Petersburg, ku mbahet Forumi Ekonomik Ndërkombëtar– dikur i cilësuar si “Davosi i Rusisë”, megjithëse ky përshkrim nuk vlen më.

Shefat e kompanive më të mëdha perëndimore nuk marrin më pjesë, veçanërisht që nga fillimi i pushtimit të Ukrainës nga Rusia.

Megjithatë, organizatorët pretendojnë se këtë vit do të marrin pjesë përfaqësues nga më shumë se 140 shtete dhe territore.

Autoritetet ruse pritet ta përdorin këtë ngjarje për të treguar se përpjekjet për izolimin e Rusisë kanë dështuar.

Edhe pse forumi ka karakter ekonomik, geopolitika do të jetë në plan të parë – me shumë interes për çdo koment që Putin do të bëjë lidhur me Lindjen e Mesme dhe Ukrainën.

Rreth 100 të plagosur nga sulmet e Iranit mbi Izrael

Photo: Associated Press

Ka shkuar në 89 numri i të lënduarve nga sulmet e reja të Iranit mbi Izraelit, mëngjesin e së enjtes.

Të paktën tre prej tyre janë në gjendje të rëndë, sipas autoriteteve izraelite. 

Raketat iraniane kanë goditur Tel Avivin dhe jugun e Izraelit, atje ku një spital është dëmtuar rëndë, raporton BBC.

Izraeli është zotuar të hakmerret ndaj liderit suprem të Iranit, Ali Khamenei.

Ministri i Mbrojtjes, Israel Katz, ka thënë se ushtria izraelite është urdhëruar të intensifikojë sulmet mbi caqet në Iran.

Irani mesazh SHBA-së: Nëse s’do ta ndalësh Izraelin, qëndro anash

Zëvendësministri i jashtëm i Iranit, Kazem Gharibabadi ka lëshuar një paralajmërim për SHBA-në, teksa presidenti Donald Trump po shqyrton nëse do t'i bashkohet sulmeve të Izraelit në vendet bërthamore të Iranit.

Media shtetërore iraniane ka cituar Gharibabadi të ketë thënë se nësë SHBA-ja nuk dëshiron ta ndalë Izraelin të kryejë sulme ndaj Iranit, bën mirë që të qëndrojë duarkryq.

"Rekomandimi ynë për SHBA-në është që të paktën të qëndrojë duarkryq nëse nuk dëshironë të ndalojnë agresionin e Izraelit", është shprehur Gharibabadi.

Ai ka shtuar se "vendimmarrësit ushtarakë të Iranit kanë të gjitha opsionet e nevojshme në tryezë".

"Nëse SHBA-ja dëshiron të ndërhyjnë në mënyrë aktive në mbështetje të Izraelit, Irani nuk do të ketë zgjidhje tjetër përveçse të përdorë mjetet e saj për t'u dhënë agresorëve një mësim dhe për të mbrojtur veten”, ka shtuar ai. 

Ushtria izraelite urdhërohet të intensifikojë sulmet mbi Iran

Photo: Associated Press

Ministri i Mbrojtjes i Izraelit, Israel Katz, ka thënë se ai dhe kryeministri, Benjamin Netanyahu i kanë dhënë udhëzime ushtrisë izraelite që të “intensifikojë sulmet kundër objektivave strategjikë” në Iran.

Vendimi ka ardhur pak pasi Irani ka nisur valën e fundit të raketave balistike në qytete anembanë Izraelit të enjten.

Sulmet kanë goditur një spital në jug të Izraelit, duke lënë dhjetëra të lënduar dhe duke shkaktuar dëmtime të mëdha në objekt.

“Diktatori frikacak iranian rri thellë brenda bunkerit të tij të fortifikuar dhe nis sulme të qëllimshme në spitale dhe ndërtesa banimi në Izrael”, ka thënë Katz në një deklaratë të ndarë nga ministria e Mbrojtjes, duke iu referuar udhëheqësit suprem të Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, raporton CNN.

“Këto janë format më të rënda të krimeve të luftës - dhe Khamenei do të mbahet përgjegjës për krimet e tij.”

“Kryeministri dhe unë kemi dhënë udhëzime IDF-së që të intensifikojë sulmet kundër objektivave strategjikë në Iran dhe kundër vendeve qeveritare në Teheran, me qëllim që të largohen kërcënimet me të cilat përballet Shteti i Izraelit dhe të destabilizohet regjimi i Ajatollahëve”, tha ai, sipas deklaratës.

Cila është arsyeja që Trumpi s’po merr vendim për ta sulmuar Iranin?

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, ende nuk ka marrë vendim përfundimtar për përfshirjen e Amerikës në luftën e Izraelit kundër Iranit. Arsyeja për këtë, sipas mediumit Axios, është se ai nuk është i sigurt nëse do të arrijë atë që e konsideron si qëllimin e tij kryesor: shkatërrimin e programit bërthamor të Iranit.

Sipas Axios, Trumpi prej disa ditësh po kërkon nga bashkëpunëtorët e tij garanci që bombat amerikane GBU-57, të njohura si “shkatërruese të bunkerëve”, do të jenë në gjendje të shkatërrojnë objektet bërthamore të Iranit, të cilat ndodhen nëntokë.

Përveç kësaj, Trumpi dëshiron të sigurohet që përdorimi i këtyre armëve nuk do ta fusë Amerikën në një tjetër “luftë të pafund”, dhe që në këtë mënyrë të arrijë të shkatërrojë programin bërthamor iranian.

“Është e qartë që jemi të gatshëm për të sulmuar Iranin. Ende nuk jemi të bindur që është e domosdoshme. Dhe duam të mos jetë e domosdoshme. Por nuk mendoj se presidenti është bindur ende që kemi nevojë”, ka thënë një zyrtar amerikan.

Nëse Trumpi vendos të nisë luftën, atëherë thuajse me siguri sulmi do të ketë për qëllim shkatërrimin e objektit të pasurimit të uraniumit në Fordow, i cili ndodhet brenda një mali në jug të Teheranit.

Izraeli nuk posedon bombat për shkatërrimin e bunkerëve nga ajri, as bombarduesit B-2 që janë të nevojshëm për t’i transportuar GBU-57. Shtetet e Bashkuara i kanë të dyja këto kapacitete, dhe ato ndodhen brenda rrezes së fluturimit për në Iran.

“Ne jemi të vetmit që kemi aftësinë ta bëjmë këtë, por kjo nuk do të thotë se do ta bëj. Të gjithë më kanë pyetur për këtë, por ende nuk kam marrë një vendim”, ka thënë Trump të mërkurën, kur u pyet nëse e konsideron të nevojshëm shkatërrimin e Fordowit.

Sipas një zyrtari amerikan, Trumpi ka kërkuar posaçërisht nga këshilltarët ushtarakë nëse bomba GBU-57 është në gjendje ta shkatërrojë Fordowin. Zyrtarët e Pentagonit i kanë thënë se janë të bindur se mundet. Megjithatë, nuk është e qartë nëse presidenti është plotësisht i bindur.

Kjo armë nuk është përdorur kurrë në një situatë lufte, ndonëse ka kaluar disa teste gjatë zhvillimit, thonë zyrtarë aktualë dhe ish-zyrtarë amerikanë.

“Bomba për bunkerë do të ketë sukses. Nuk është çështje kapaciteti. Ne i kemi aftësitë. Por ekziston një plan i tërë për sulm të mundshëm. Nuk është thjesht të hedhësh një bombë dhe të shpallësh fitoren”, u shpreh një tjetër zyrtar i lartë amerikan.

Izraeli sulmon një reaktor bërthamor në Iran

Photo: Associated Press

Ushtria izraelite ka konfirmuar se ka kryer një sulm ndaj reaktorit bërthamor në Arak, duke thënë se është "joaktiv".

Forcat Mbrojtëse të Izraelit kanë thënë se reaktori është projektuar për të prodhuar plutonium me rendiment të lartë, i cili është një material i përdorur për të bërë armë bërthamore.

"Sulmi shënjestroi përbërësin e destinuar për prodhimin e plutoniumit, me qëllim që të parandalonte restaurimin dhe përdorimin e reaktorit për zhvillimin e armëve bërthamore", ka thënë ushtria në një deklaratë.

Ushtria gjithashtu ka thënë se sulmet e tyre të fundit përfshinë 40 avionë luftarakë që shënjestruan dhjetëra vende ushtarake, duke përfshirë fabrika që prodhojnë lëndë të para, pjesë të përdorura për të montuar raketa balistike dhe vende për ndërtimin e sistemeve dhe raketave të mbrojtjes ajrore iraniane.

Në një njoftim të veçantë, ushtria izraelite ka thënë se forcat e saj ajrore kanë sulmuar gjithashtu një vend në Natanz, për të cilin thotë se përdoret për të zhvilluar armë bërthamore.

"Vendi përmban komponentë dhe pajisje unike të përdorura për të zhvilluar armë bërthamore, dhe atje po zhvillohen projekte që mundësojnë përshpejtimin e programit të armëve bërthamore", kanë thënë Forcat Mbrojtëse të Izraelit (IDF).

Ky nuk është sulmi i parë i raportuar në Natanz. Më herët këtë javë, kreu i mbikëqyrësit global bërthamor i ka thënë BBC-së se centrifugat në uzinën nëntokësore të pasurimit të uraniumit të Iranit në Natanz ka të ngjarë të jenë "dëmtuar rëndë nëse jo shkatërruar plotësisht" pas sulmeve izraelite të premten e kaluar.

Izraeli pretendon se Irani kohët e fundit "ka ndërmarrë hapa për të armatosur" rezervat e tij të uraniumit të pasuruar, i cili mund të përdoret për termocentrale ose bomba bërthamore.

Të dielën, Irani ka përsëritur se programi i tij bërthamor është paqësor dhe i ka kërkuar bordit prej 35 vendesh të IAEA-s të dënojë fuqimisht sulmet izraelite.

Evropa do të zhvillojë bisedime bërthamore me Iranin të premten në Gjenevë

Photo: Associated Press

Ministrat e Jashtëm të Gjermanisë, Francës dhe Britanisë planifikojnë të zhvillojnë bisedime bërthamore me homologun e tyre iranian të premten në Gjenevë, ka thënë një burim diplomatik gjerman për Reuters.

Ministrat do të takohen së pari me diplomaten më të lartë të Bashkimit Evropian, Kaja Kallas, përpara se të zhvillojnë një takim të përbashkët me ministrin e jashtëm iranian, ka thënë burimi.

Iniciativa evropiane vjen mes frikës së një konflikti në rritje në Lindjen e Mesme, pasi Izraeli ka nisur sulme të gjera ushtarake ndaj armikut të tij të betuar, Iranit, javën e kaluar dhe Irani ka kryer sulme hakmarrëse në objektiva izraelite.

Presidenti amerikan, Donald Trump ka refuzuar të deklarojë nëse Shtetet e Bashkuara do t'i bashkohen fushatës ushtarake të aleatit të tyre, Izraelit, duke nxitur shqetësimet se kriza mund të intensifikohet.

Qëllimi i bisedimeve midis Iranit dhe evropianëve, për të cilat burimi gjerman ka thënë se po zhvillohen në koordinim me Shtetet e Bashkuara, është të bindin palën iraniane të garantojë me vendosmëri se do ta përdorë programin e saj bërthamor vetëm për qëllime civile.

Sipas burimit, bisedimet do të pasohen nga një dialog i strukturuar në nivel ekspertësh.
Izraeli ka thënë se qëllimi i tij është të eliminojë aftësinë e Teheranit për të zhvilluar një armë bërthamore. Irani mohon se programi i tij bërthamor është për qëllime ushtarake.

Kancelari gjerman, Friedrich Merz ka folur në mbështetje të sulmit të Izraelit dhe e ka zemëruar Teheranin këtë javë duke thënë se iranianët duhet të ulin tensionet ose të përballen me kërcënimin e një shkatërrimi edhe më të madh.

Ndërkohë, ministri i Jashtëm gjerman, Johann Wadephul të mërkurën u ka bërë thirrje udhëheqësve të Iranit të punojnë drejt një zgjidhjeje që do të përfshinte garanci mbi programin e tij bërthamor, duke u thënë atyre se "nuk është kurrë vonë për t'u ulur në tryezën e negociatave".

Irani nis valë të re sulmesh ndaj Izraelit, goditet një spital

Photo: Associated Press

Forcat Mbrojtëse të Izraelit (IDF) kanë thënë se kanë identifikuar raketa hyrëse të lëshuara nga Irani, teksa sirenat janë aktivizuar në të gjithë Izraelin.

Një spital në qytetin jugor izraelit të Be'er-Sheva është dëmtuar nga sulmet iraniane, ka thënë zëdhënësja e tij.

Të paktën 30 persona kanë mbetur të lënduar si pasojë e sulmit. 

"Sistemet mbrojtëse po veprojnë për të kapur kërcënimin", ka thënë IDF-ja.

IDF-ja i ka bërë thirrje publikut të hyjë në strehimore kundër bombave dhe të qëndrojë atje "deri në njoftim të mëtejshëm".

Media shtetërore iraniane, Agjencia e Lajmeve Fars, gjithashtu ka raportuar valën e raketave.

Përveç kësaj, Irani ka lëshuar ​​dronë drejt Izraelit "disa orë më parë", ka postuar Fars në Telegram mëngjesin e së enjtes.