-
Përktheu:
Vita Abrashi-Kajtazi
- 19 qershor 2025 12:19
- Shpërndaje në:
Shkencëtarët kanë zhvilluar një test gjaku, i cili mund të zbulojë shenja të tumoreve kancerogjene vite para se të shfaqen simptomat e para, një zbulim që mund të përmirësojë dukshëm trajtimin dhe mbijetesën e pacientëve, ka raportuar The Independent.
Studiuesit nga Universiteti Johns Hopkins në SHBA kanë zbuluar se materiali gjenetik që lëshon tumoret mund të gjendet në qarkullimin e gjakut shumë kohë përpara se pacientët të marrin një diagnozë.
Sipas studimit të publikuar në revistën Cancer Discovery, mutacionet gjenetike të shkaktuara nga kanceri mund të identifikohen në gjak më shumë se tre vjet para diagnozës te disa pacientë.
“Zbulimi i kancerit tre vjet më herët jep kohë për ndërhyrje. Tumoret në këtë fazë ka shumë gjasa të jenë shumë më pak të avancuara dhe që mund të shërohen,” tha Yuxuan Wang, bashkautor i studimit.
Studiuesit analizuan mostrat e plazmës së gjakut të mbledhura nga pjesëmarrës të një studimi të madh të financuar nga Instituti Kombëtar i Shëndetësisë në SHBA, i cili fillimisht kishte për qëllim të vlerësonte faktorët e rrezikut për sëmundjet e zemrës.
Nga këto mostra, ata përdorën teknika shumë të sakta të analizimit të ADN-së për të kontrolluar shenjat e mundshme të kancerit.
Në total, u analizuan mostrat e 52 pjesëmarrësve:
26 prej tyre u diagnostikuan me kancer brenda gjashtë muajve pas dhurimit të gjakut.
26 të tjerë, që nuk u diagnostikuan me kancer, shërbyen si grup krahasues.
Në kohën kur u morën mostrat e gjakut, tetë nga pjesëmarrësit rezultuan pozitivë në testin laboratorik të quajtur MCED (Multicancer Early Detection, Zbulimi i Hershëm i Shumë Kancereve).
Ky test është projektuar të zbulojë disa lloje kanceri në fazat shumë të hershme, duke analizuar molekula specifike të kancerit në gjak, përfshirë ADN-në dhe proteinat.
Tetë personat që dolën pozitivë u diagnostikuan me kancer brenda katër muajve pas dhurimit të gjakut.
Për gjashtë nga këta tetë persona, ishin marrë edhe mostra të tjera të gjakut rreth 3 deri në 3.5 vjet para se të diagnostikoheshin me kancer.
Te katër prej tyre, shkencëtarët zbuluan se mutacionet që lidhen me zhvillimin e tumoreve kishin qenë të pranishme edhe në mostrat e hershme të gjakut.
Sipas ekspertëve, ky test mund të jetë një mjet i fuqishëm për të zbuluar kancerin shumë më herët se sa diagnostikimet tradicionale.
“Rezultatet tregojnë se është e mundur të zbulojmë ADN-në e qarkullimit të tumoreve më shumë se tre vjet para diagnozës klinike, dhe përcaktojnë ndjeshmërinë që kërkohet për këtë qëllim”, thuhet në raportin e studimit.
Bashkautori tjetër i studimit, Nicolas Papadopoulos, ka thënë se zbulimi i hershëm i kancerit mund të ndikojë pozitivisht kur bëhet fjalë për trajtimin.
“Zbulimi i kancerit vite para diagnozës klinike mund të ndihmojë që trajtimi të ketë rezultate shumë më të mira”, ka thënë ai.
Studiuesit kanë deklaruar se shpresojnë që testi të mund të shndërrohet në një metodë standarde për të kontrolluar popullatën çdo vit ose çdo dy vjet, gjë që mund të ndihmojë në zbulimin e hershëm të kancerit dhe në parandalimin që tumoret të bëhen të pashërueshme.
Shkencëtarët shpresojnë që ky zbulim të konfirmohet edhe në studime më të mëdha me më shumë pjesëmarrës.
