Po mundohem që të mos marr frymë, por e kam të pamundur të rri gjatë. Një dorë prek trupin tim të shtangur. Flasin në gjuhën e tyre. Thonë se është gjallë. Më ngrehin me forcë në këmbë, ndonëse ndihem si e pandjenja. Blerinën e lashë të gjallë, por paska vdekur! Ah, e zeza motër, vdiq pa pirë ujë! Shkoi pa i thënë as lamtumirë! Më vjen ta këndoj këngën e babushit, por nuk kam fuqi! Ndihem si e humbur! E kuptoj se po më dërgojnë diku. Ata shkelin mbi trupat e të vdekurve
Fehmi Pireva
7 mars, 1998
Sot është Dita e Mësuesit. Por, mësuesi Shaban ka mbyllur sytë para kësaj date. Ai qëndron i shtrirë si vigan në një nga dhomat e kullës. Me këmishën e bardhë të shpuar nga plumbat dhe plisin e bardhë! Pranë tij, në vend të lapsit dhe fletores, tani rri një armë e ftohtë, e cila shkrepi për ta mbrojtur pragun e shtëpisë dhe atdheut. Pranë i qëndrojnë nipërit dhe mbesat. Sikur nuk u besonin syve, mendonin se pas një ore, sipas një gjumi ditor, gjyshi do të ngrihej në këmbë! E vështronin me shumë dhembje. Diku e strukur në një qoshe të dhomës, pranë gjyshes Zahide, qëndronte Blerina. Kur ndalonin pak breshëritë e plumbave, besonte se diçka e mirë po ndodhte. Po dorëzohej policia dhe ushtria serbe! Atëherë mendonte të bënte ca hapa drejt gjyshit Shaban. T’i pëshpëriste në vesh: “Gjysh, o gjysh, zgjohu! Ata shkuan, nuk ka më të shtëna, nuk ka më plumba që të vrasin”. Por, sakaq bie një predhë e madhe, rrënon murin dhe plas fuqishëm në mes të dhomës. Plagë ka shumë në trup. Tash nuk po zgjohet as gjyshja. Ndoshta duke e parë gjyshin, sipas Fatimes, edhe ajo zgjodhi të flinte pak! Nuk kishte shtirë gjumë në sy qe dy net, duke qëndruar mes fëmijëve. I lutej Zotit për ta, jo për veten! Të gjithë ishin mbledhur rreth trupit të saj të tkurrur nga mosha. Ajo ishte “muri” i fundit, pas rënies së të gjitha mureve të dhomës.
- Oj nëna e balit Dem, ngrehu! Kam dhembje në kraharor, në duar, në këmbë! Më del shumë gjak. Motër, oj motër… Besarta, a më dëgjon? Kam etje, trupi më digjet si prush! Pse nuk zgjohet gjyshja? Ndoshta nuk ka fjetur tërë natën. Pse nuk zgjohet nëna, pse të gjithë janë të shtrirë, sikur kanë vdekur! Vdekja është një lloj gjumi. Si u bë që të gjithë i zuri gjumi, asnjëri nuk po zgjohet!
- Blerina, mbahu, motër! Mos u dorëzo! Tash do të nxjerr nga këtu, do të dërgoj te mjeku. Do të bëhet mirë. Jam Besarta, tash po shkoj ta marr pak ujë. Mos qaj, mos u frikëso, se edhe pak do të zgjohen nga gjumi të gjithë të rënët… Ja unë u nisa, po shkoj të të sjell ujë. Prit, mos bjerë në gjumë si nëna, si gjyshi, si gjyshja. Shpejt do të kthehem!
- Motër, diçka nuk po ndihem mirë! Pse nuk këndon më babushi? Ku shkoi ai? A mos e morën policia si gjyshin!? Shko, merre ujin, pse vonon kaq shumë! - fliste përçart Blerina.
- Kushtrimi qenka zgjuar, nuk po fle, a po e sheh, Blerinë? Tash pas tij do të zgjohen të gjithë. Vëlla Kushtrim, ku shkon, mos na lërë vetëm! Si ta shpëtojmë Blerinën, ajo po mbyll sytë, ka ethe dhe temperaturë. Si nuk po e gjej një pikë ujë askund!
- Besarta, qëndro, motër, me Blerinën. Policët dhe ushtarët serbë nuk ka shkuar, ata po vijnë drejt nesh. Ata do të hyjnë brenda. E kanë vrarë babanë dhe babushin. Ata janë shtrirë, sikur po flenë. Unë do t’ua marrë hakun, do t’i vras! - fliste Kushtrimi, duke lëvizur nga një kënd i dhomës në tjetrin me automatik në dorë.
- Kthehu, kthehu Kushtrim! Ata do të të vrasin! Janë shumë. Rri bashkë me neve! - i drejtohet Besarta, e cila në ato çaste, si për çudi, nuk ndiente frikë, por kishte një forcë të madhe brenda vetes. Donte të bënte diçka. A të kujdesej për Blerinën, a të shkonte ta ndihmonte Kushtrimin! T’i largonin policët dhe ushtarët nga përreth kullave! Nga dritaret e katit përdhes, Kushtrimi po gjuante drejt policisë dhe ushtrisë. Nuk dorëzohej, nuk kishte frikë! Herë pas here e mbushte automatikun me pak municion të mbetur dhe betohej se do të merrte hak!
Ç’u bë tash? Pushoi edhe automatiku i Kushtrimit! Dëgjohen ecje policësh dhe ushtarësh që kalojnë me zhurmë mbi dysheme. Shajnë në gjuhën e tyre. Nuk i kuptoj. Blerina është afër që ta zërë gjumi, nuk do të zgjohet më. Ç’të bëj tash? Nuk kam frikë! Do të shkoj të shtrihem pranë nënës si e vdekur. Ndoshta ata do ta prekin me duart e tyre të pista secilin me radhë. Po mundohem që të mos marr frymë, por e kam të pamundur të rri gjatë. Një dorë prek trupin tim të shtangur. Flasin në gjuhën e tyre. Thonë se është gjallë. Më ngrehin me forcë në këmbë, ndonëse ndihem si e pandjenja. Blerinën e lashë të gjallë, por paska vdekur! Ah, e zeza motër, vdiq pa pirë ujë! Shkoi pa i thënë as lamtumirë! Më vjen ta këndoj këngën e babushit, por nuk kam fuqi! Ndihem si e humbur! E kuptoj se po më dërgojnë diku. Ata shkelin mbi trupat e të vdekurve. Diku m’u duk se e pashë të shtrirë Besimin dhe Fitimin. Më erdhi të qaj kur më nxorën nga kulla. Bashkimin nuk po e shoh askund. Mos e kanë zënë të gjallë? Ku po më çojnë, pse nuk po më lënë këtu? Në vatrën time të bërë shkrumb dhe hi! Do të bëja diçka, do të shkoja te fqinjët që të vijnë e të më ndihmojnë. E dëgjoj se u hap një portë me krismë metalike. Më thonë: “Ulu! Mos bëj gëk as mëk! Se të…”, por, nuk kam frikë. Më vjen ta këndoj këngën e babushit “Për mëmëdhenë”. Nuk e di se a është më mirë të hesht…! Ndoshta, unë duhet të mbetëm gjallë, kjo ka rëndësi shumë për të gjallët.
Unë Besarta H. Jashari, një dëshmitare e gjallë, e cila do t’iu rrëfej të gjitha ato që kam parë dhe dëgjuar. Në kujtesën e kombit tim le të mbetem dëshmitarja e një dëshmie, ku kënga e mbyti krimin!
Fragment nga romani “Kënga dhe krimi”. Botohet me leje të autorit